Ευριπίδη, Ελένη (412 π.Χ.), Επεισόδιο Β΄, 3η Σκηνή (841-941)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 

Τα παλιά πάθη του Μενέλαου και ο νέος κίνδυνος (κίνηση στο παρελθόν – κίνηση στο μέλλον) 

 Οι περιπλανήσεις του Μενέλαου 

 Ο νέος κίνδυνος που τον απειλεί 

 Ο τρόπος που η Ελένη αντιμετώπισε ως τώρα τις επιθυμίες του Θεοκλύμενου 

Το πρόβλημα της σωτηρίας 

 Η πρόταση της Ελένης 

 Η προϋπόθεση για τη σωτηρία τους 

 Τι αποφασίζουν να κάνουν οι ήρωες σε περίπτωση αποτυχίας 

ΘΕΜΑΤΑ 

 Η τραγικότητα των ηρώων µετά την αναγνώριση: νέος κύκλος ανοίγει: η σωτηρία των ηρώων αποτελεί εκκρεμότητα, που προς το παρόν εξαρτάται από παράγοντες έξω από τους ίδιους, όπως η τύχη ή οι θεοί. Ο μόνος τρόπος να αντιδράσουν οι ήρωες είναι η «ευβουλία» (= σωστή κρίση) {σύνδεση µε σοφιστές και το πνευματικό κλίµα της εποχής}, 

 τα ροµαντικά στοιχεία,  η λειτουργία του αµοιβαίου όρκου. 

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ 

 Στοιχεία όψης: «Βλέπεις εδώ που κάθομαι στο μνήμα;» (στ. 880). 

 Στιχομυθία Μενέλαου – Ελένης 

 Αποφυγή επιβράδυνσης, περίληψη/σύνοψη - Ο Μενέλαος περιέγραψε ήδη τις περιπέτειές του και θα ήταν πληκτικό για τους θεατές να τις ξαναπεί. Ωστόσο είναι φυσικό η Ελένη να θέλει να τις μάθει. 

O Ευριπίδης αποφεύγει την επιβράδυνση με πειστικά επιχειρήματα. 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ 

Μέχρι το τέλος της Παρόδου κυριαρχούσε στη στάση των ηρώων το παθητικό στοιχείο, δηλαδή η υποταγή στη µοίρα και ο θρήνος μπροστά στο δόλο των θεών και στις αντιξοότητες της ζωής. Τώρα αναλαμβάνουν πιο ενεργητικό ρόλο και γίνονται αυτοί οι σχεδιαστές και οι εκτελεστές του δόλου. 

 

Το ήθος της Ελένης 

 Πίστη και αφοσίωση στο Μενέλαο. 

 Η Ελένη θα κρατήσει ακέραιη την τιμή της, όπως το έχει κάνει ήδη στο παρελθόν. 

 Δραματική προτροπή της Ελένης στο Μενέλαο να φύγει για να σωθεί, εκφράζοντας έτσι πραγματική φροντίδα και αγάπη γι αυτόν (όπως η στάση της Γερόντισσας προς το Μενέλαο – εκεί αιτία ήταν η αγάπη της για τους Έλληνες). 

 Η στάση αυτή της Ελένης διαφέρει από τη στάση της μετά την α΄ αναγνώριση, όπου του ζητούσε να μείνει (αγάπη για τον Μενέλαο και σύγχυση). 

 Επίσης νιώθει σύγχυση και ταραχή, εξαιτίας της Θεονόης. 

 

Το ήθος του Μενέλαου

 Πίστη και αφοσίωση στην Ελένη 

 Ο Μενέλαος περνά από την αθλιότητα σε μια ηρωική αντιμετώπιση της κατάστασης. Λέει πως θα αγωνιστεί μέχρι θανάτου για την Ελένη. 

 Πάντως η καυχησιολογία του προκαλεί για άλλη μια φορά τη θυμηδία (= το ειρωνικό χαμόγελο) των θεατών.  

ΙΔΕΕΣ : Ικεσία - Ο ικέτης θεωρούνταν ιερό πρόσωπο που τον έθεταν υπό την προστασία τους οι θεοί.  Ο ηρωικός θάνατος 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: 

Η ταφή των ηρώων 

 Ο όρκος των δύο ηρώων