ΦΕΣΙ & ΤΟ ΦΕΣΩΜΑ "

Κόκκινος μάλλινος/τσόχινος σκούφος με φούντα, που έφεραν παλαιότερα άνδρες και γυναίκες. Άλλοτε επίσημο στην οθωμανική αυτοκρατορία, την Αίγυπτο, Τυνησία, Μαρόκο (λευκό).

< τουρκ. fes < περσική Fās <Μαροκινή πόλη Φεζ (μονοπώλιο στην βυσινοκόκκινη βαφή).

Εισήχθη στα Βαλκάνια, κατά τα Βυζαντινά χρόνια. Φορέθηκε από διάφορες θρησκευτικές & εθνοφυλετικές ομάδες κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Απαγορεύτηκε το 1925 με νόμο του Μουσταφά Κεμάλ, που το κατήγγειλε ως "κάλυμμα της κεφαλής των Ελλήνων", συνδέοντάς το με τον πρόσφατο ελληνο-τουρκικό πόλεμο. Ως σήμερα, οι Τούρκοι θεωρούν το φέσι ελληνικής προέλευσης.

Στους Εύζωνες ο μάλλινος κεφαλόδεσμος λέγεται "φάριο ή φάρεο" (ετυμολογείται από τον φάρο), με χαρακτηριστική τη μακριά μαύρη μεταξωτή φούντα, που θεωρείται πως συμβολίζει το δάκρυ του Χριστού στη Σταύρωση. Στο κέντρο του μετώπου φέρει το ελληνικό εθνόσημο. Για ευνόητους λόγους η ελληνική πλευρά αποφεύγει τον συσχετισμό με το φέσι.

π.x.

"ΜΑΣ ΦΕΣΩΣΕ" - "ΜΑΣ ΕΒΑΛΕ ΦΕΣΙ"

Για μεγάλη ανεξόφλητη οφειλή, για χρέος που δεν πληρώθηκε.

Πρόκειται για παρετυμολογία. Δεν προέρχεται από το φέσι αλλά από το τουρκικό fesad = οποιαδήποτε βλάβη, παραμόρφωση, αλλοίωση ή καταστροφή περιουσίας, επίθεση κατά της ιδιοκτησίας.