Το τελευταίο ποίημα

Σ’ έχω τόσο πολύ ονειρευτεί
Έχω τόσο πολύ βαδίσει, τόσο πολύ μιλήσει,
Τόσο πολύ αγαπήσει τη σκιά σου,
Που δεν μου μένει πια τίποτε από σένα.
Μου μένει να είμαι η σκιά μες στις σκιές
Να είμαι εκατό φορές πιο σκιά κι απ’ τη σκιά
Να είμαι η σκιά που θα έρθει και θα ξαναρθεί
μέσα στην ηλιοφώτιστη ζωή σου

Robert Desnos

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

__ Σα να μην υπήρξαμε ποτέ
κι΄ όμως πονέσαμε απ΄ τα βάθη.
Ούτε που μας δόθηκε μια εξήγηση
για το άρωμα των λουλουδιών τούλάχιστον.
Η άλλη μισή μας ηλικία θα περάσει
χαρτοπαίζοντας με το θάνατο στα ψέματα.
Και λέγαμε πως δεν έχει καιρό η αγάπη
να φανερωθεί ολόκληρη.
Μια μουσική
άξια των συγκινήσεών μας
δεν ακούσαμε.
Βρεθήκαμε σ΄ ένα διάλειμμα του κόσμου,
ο σώζων εαυτόν σωθήτω.
__ Θα σωθούμε από μια γλυκύτητα
στεφανωμένη με αγκάθια.
Χαίρετε άνθη σιωπηλά
με των καλύκων την περισυλλογή,
ο τρόμος εκπλεπτύνεται στην καρδιά σας.
Ενδότερα ο Κύριος λειτουργεί,
ενδότερα υπάρχουμε μαζί σας.
Δεν έχει η απαλή ψυχή βραχώδη πάθη
και πάντα λέει το τραγούδι της υπομονής.
Ω, θα γυρίσουμε στην ομορφιά
μια μέρα …
Με τη θυσία του γύρω φαινομένου
θα ανακαταλάβει η ψυχή τη μοναξιά της.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ

__ Θάνατε, που περνάς σαν ρεύμα μες΄ απ΄ τις στιγμές,
κι΄ αν λέγεσαι Σήμερα
κι΄ αν Αύριο
κι΄ αν Χτες:
δεν αγνοούμε.
Της φύσεως την κυκλοθυμία,
τη φρίκη των αναμνήσεων
τη φρίκη του τι επράξαμε
και των προσώπων μας το κλαίον βάθος,
δεν αγνοούμε.
Μας μένει να συνεχιστεί αυτό το πράγμα,
χωρίς να θέλουμε,
χωρίς να μη θέλουμε.
Φωτοχυσία στο κενό τα όνειρά μας.
__ Με δειλινά δάκρυα
υποδέχομαι τα λόγια σου.
Το πνεύμα σου προεξοφλεί,
κινείται διαγωνίως.
Δεν είδες τα ωραία δίπλα σου
στο φοβερότερο πέσιμο;
Να γυρίζεις - αυτό είναι το θαύμα -,
με κουρελιασμένα μάτια,
με φλογωμένους κροτάφους απ΄ την πτώση,
να γυρίζεις
στην καλή πλευρά σου.
Πεσμένος αισθάνεσαι
την κόλαση που είν’ η αιτιότητα,
το στήθος ωσάν συστατικό του αέρα,
τα βήματα χωρίς προοπτική.
Κι΄ όμως
στη χειμωνιάτική γωνία ο καστανάς
περιβάλλεται από σένα.
Κόψε ένα τραγούδι απ΄ τα΄ άνθη
με δάχτυλα νοσταλγικά.
Να γυρίζεις – αυτό είναι το θαύμα.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΤΡΙΤΟΣ

__ Νύχτα εξοντωτική,
το κυριακάτικο φως περιμένουμε.
Κι΄ αν είναι να μην έρθει
απαγχόνισέ μας απ΄ τα΄ άστρα,
να αιωρούμεθα προς δόξαν του μηδέν.
Καταβροχθίσαμε τον πόνο,
τι άλλο μας μένει,
μπορούμε να φύγουμε.
Πάρε μας, νύχτα
καθώς μια τελευταία ομορφιά του κόσμου,
αν είναι
να μην
έρθει
το φως.
Μη μας εγκαταλείψεις,
απ΄ το γαλάζιο σου φόρεμα πιαστήκαμε,
στο μαύρο ήλιο μη μας αφήσεις.
Είναι μοιραίο
να
μη
διακρίνουμε τότε.
και θα χτυπούμε το στήθος στις ακρογιαλιές της φωνής μας
για ένα κύμα _
αν γυρίζουν πίσω τα κύματα,
για να μας πάνε, να μας πάνε …
Δε μας έδωσε σημεία το φως
και μάταια περιμένουμε.
Λύτρωσέ μας, νύχτα.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ

__ Άπλωσε η γαλήνη τα φτερά της
ωσάν αλησμόνητος κύκνος ονείρου
σ΄ αυτά τα έρημα νερά.
Κάτι νιώθω σήμερα
βλέποντας τα πουλιά.
Είπε μου αδελφέ,
μήπως όλο το ζήτημα
είναι να μοιράσουμε την απελπισία μας;
Έχεις τα χρώματα στην ψυχή;
Είμαι ήρεμος.
__ Προσμένω
μια βαθύτερη χαρά από σένα.
Φιλαμαρτήμων κήπος η καρδιά σου
έλα και φέρε τους καρπούς.
Ολόκληρος να ομολογήσεις.
Χωρίς την ομολογία τι κοστίζει η τέχνη;
( Ίσως, και τι η ψυχή … )
Ο δούλος του θεού
προς όλους τους ανθρώπους:

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ

__ Η αγωνία μου υψώνεται
ως τα εδελβάϊς άνθη.
Δεν έχω την ετοιμασία μέσα μου
για κατορθώματα.
Θεέ μου, σε κυνηγώ,
όπως παιδί τις πεταλούδες.
Είναι αλήθεια
πως μας έστειλες το γυιό σου
ή μήπως εκλύεται η φαντασία μας έτσι;
Θεέ μου, σε κυνηγώ,
όπως παιδί τους συνομηλίκους μου
στο δειλινό παιχνίδι.
Θεέ μου, διδάσκεται ο Σαίξπηρ στον παράδεισο;
Και συ αδελφέ μου
άνοιξες την αυλαία
για να με δουν αιχμάλωτο.
Δεν είμαι έτοιμος.
__ Αποθέσαμε το μέλι στ χείλη μας.
Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ,
η φωτιά που μας καίει δεν είναι του κόσμου.
Έρχεται
με της Αποκαλύψεως τα λόγια …
Υιέ του Θεού ρίξε κι΄ άλλη φωτιά
για τη διεστραμμένη γενεά.
Ιησού Χριστέ,
ανάτειλε,
αυστηρός,
ανείπωτος,
υπέρτερος της πίστεως.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΕΚΤΟΣ

__ Θέλω να φτάσω στην καρδιά σου.
Ποτίζω με δάκρυα τη γη
μετά τόσους καιρούς
ολοήμερα κ΄ εγώ.
Σήμερα το να είσαι άνθρωπος
ζυγίζεται με τα δάκρυα,
Ζητώ μια νέα γραφή για το μέσα κόσμο.
Πάσχω για ένα χαμόγελο του πλησίον
ελεύθερο από όλα τα αισθήματα.
Θέλω να φτάσω στην καρδιά σου,
εκεί που το χαμόγελο πλέκεται
με το φως του ήλιου,
δίχως ρίζα πουθενά.
__ Κύριε, απ΄ τα μαύρα νέφη του χειμώνα
κι΄ απ΄ τις εικόνες των ναών,
απ΄ τα ολόχρυσα στάχυα των κάμπων
και απ΄ της θάλασσας το έρεβος,
από κάθε ομορφιά να εγερθείς
μ΄ ευθεία ορμή προς την καρδιά του,
γιατί μες΄ στη δική μου καρδιά
ποτέ δε θα σε συναντήσει.
Μην επικαλείσαι τον πόνο, αδελφέ μου,
όταν δεν έχεις μυστήριο στη θέληση.
Δείξε μου το μέσα πράγμα.
Δεν είναι να τεντώσουμ΄ ένα τόξο στη ζωή,
δεν είναι να μιλήσουμε σε γλώσσα πολέμου.
Έχασες το παιχνίδι του πόνου
αν μείνεις
μες΄ στων δισταγμών τα παγερά φώτα.
Ωστόσο, κράτησε στην ψυχή σου την αγάπη.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ

__ Δεν έχω πια λύση καμιά.
Και κουβεντιάζω με τους δρόμους
σε γλώσσα που κ΄ εγώ δεν ξέρω.
Όμως, η περιέργεια με κρατά στη φοβερή γιορτή,
μεγάλη περιέργεια, ομολογουμένως,
να δω πως δεν υπάρχει λύση ως το τέλος.
Για την αγάπή κ.τ.λ.
έχω
συμφωνήσει.
Δεν μπορώ
να βάλω την πίστη ανάμεσα
στον πόνο και στην αιωνιότητα.
Τρίβονται τα όνειρά μου
σαν φύλλα του φθινοπώρου
που πέφτουν αθώα
και τα πατούμε.
__ Τα όνειρα,
βλαστοί στο στήθος,
κλήματα μες΄ στην καρδιά.
τα όνειρα …
Διαιώνια εκδικούνται το χώμα
σκοτώνοντας εμάς.
Οι νέες δροσοσταλίδες κάθισαν στα φύλλα,
χύθηκε το αίμα του θεού.
Οι νέες αισθήσεις δόθηκαν.
Μη στέκεις στο προαύλιο του ναού
με μάτια μόνο.
Άτονα τα χέρια σου τώρα,
υψώνονται, υψώνονται αύριο,
μονάχα μην πέσεις όταν το φως
ανάμικτο με άπιαστη φωνή
και λυπημένη
σε σταματήσει:
« Γιατί με πολεμάς ; »
( η ερώτηση διαρκεί )


Νίκος Καρούζος

http://www.thetoc.gr/politismos/article/aggelos-sikelianos-to-spiti-pou-ezise-me-tin-eua-palmer-pou-latrepse

Δώδεκα ονειρεμένα χρόνια έζησε σε αυτό το περίεργο σπίτι που κτίστηκε με την έμπνευση του ο Άγγελος Σικελιανός & η Εύα Πάλμερ. Σε αυτή τη μονοκατοικία υποδεχόταν τους προσωπικούς του φίλους, κορυφαίες προσωπικότητες της νεοελληνικής διανόησης: τον Νίκο Καζαντζάκη, τον Κώστα Καρυωτάκη, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Κωστή Παλαμά- εκεί συνέλαβαν την ιδέα των «δελφικών εορτών».Έπειτα από μια βόλτα στην περιοχή της Συκιάς, το ζευγάρι μαγεύεται από το οικόπεδο που είχε προνομιακή θέση και θέα στο απέραντο γαλάζιο του Κορινθιακού Κόλπου. Το όνειρο του ποιητή γίνεται, καθώς η σύζυγός του («Ιβάκι», όπως την αποκαλούσε μέσα από την προσωπική τους αλληλογραφία) είχε την οικονομική άνεση να αγοράσει το οικόπεδο. Εξάλλου, η Εύα χρηματοδοτούσε καθετί που επιθυμούσε ο μεγάλος ποιητής. Ο λογοτέχνης έχαιρε της εκτίμησης των πνευματικών κύκλων της Αθήνας από την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής, «Αλαφροΐσκιωτος», ενώ ταυτόχρονα υποδέχεται με την Εύα το γιο τους, Γλαύκο. Η οικογένεια επισκέπτεται όλο και πυκνότερα την περιοχή. Μάλιστα, στην τοπική κοινωνία σχολιάζεται ποικιλοτρόπως η στάση ζωής και η συμπεριφορά του ποιητή, καθώς τη θεωρούν ιδιόρρυθμη και ιδιαίτερα αλλόκοτη.Η μονοκατοικία που σχεδίασε και έζησε ένας υπέρμαχος της συναδέλφωσης των λαών μετατράπηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής σε αρχηγείο των Ιταλών και των Γερμανών, ενώ ο εμφύλιος το βρήκε στα χέρια των ανταρτών. Λίγα χρόνια αργότερα, το οίκημα πέρασε στα χέρια των Σπύρου και Χαράλαμπου Τυπάλδου, οι οποίοι το εντάσσουν στην επιχείρηση με τις τουριστικές εγκαταστάσεις που είχαν ιδρύσει στην περιοχή του Ξυλόκαστρου.

Σήμερα η επιβλητική οικία του Σικελιανού (βρίσκεται μέσα στο ξενοδοχειακό συγκρότημα Sikeon) έχει επισκευαστεί. Οι δύο κεντρικοί χώροι είναι ανοιχτοί για τους επισκέπτες, οι οποίοι μπορούν να περάσουν μερικές ώρες διαβάζοντας βιβλία του ποιητή ή βλέποντας ταινίες, ενώ στα άμεσα σχέδια των ιδιοκτητών είναι να δημιουργήσουν δύο νέες βιβλιοθήκες και να γίνει επισκέψιμος ο όροφος που ζούσε ο σημαντικός ποιητής. Το σπίτι του Άγγελου Σικελιανού είναι ανοιχτό για το κοινό, χωρίς να πληρώνει κάποιο αντίτιμο, καθώς η οικογένεια Τυπάλδου επιθυμεί να δώσει την ευκαιρία σε κάθε επισκέπτη να δει και να αφουγκραστεί από κοντά το μέρος όπου γράφτηκε ένα σπουδαίο κομμάτι του ελληνικού πολιτισμού.

Κρύο τσουχτερό
χιόνι ασταμάτητα
τη νύχτα έπεφτε.

Αυλή με κήπους
λογιών λογιών λουλούδια
με πυκνά δέντρα.

Στενές κοιλάδες
ορμητικοί χείμαροι
τρέχουν στις κορφές.

Στενές κοιλάδες
διαδρομή φειδοειδής
παραπόταμοι.


Με πετρόστρωτα
σοκάκια δαιδαλώδη
η παλιά πόλη.

Χρώμα του ήλιου
κιτρινωπό κόκκινο
μάγεμα η φύση.

http://www.boredpanda.com/happy-children-playing/

Why is it important for children to play?

No matter their cultural background, no matter their economic situation, kids will always find imaginative ways to have fun. Many in the Western world fear that technology is making today’s children lose touch with nature and with their own creativity, and while there are arguments to be made for the intellectual stimulation that apps and programs for children can bring, there’s also something to be said for simply playing with a stick in the mud or chasing dandelion seeds though an open meadow.

Κρωμναίων νέων
της Παναγιάς δάκρυα
τ'αγαπημένα.

Τα αμάραντα,
ροδόσταγμα δάκρυα
για την Παναγιά.

Ανοιξιάτικος
μεσημβρινός ήλιος
έλουζε πλαγιές.

Οι παπαρούνες
πανδαισία χρωμάτων
επανάσταση.

Bίκη Δογάνη

http://www.filologikos-istotopos.gr/2016/07/29/isagogi-ston-aristoteli/

Eισαγωγή στον Αριστοτέλη

Βιβλία για να διαβάζω

H διαρκή αντίθεση του Μικρού Πρίγκιπα με τα ενήλικα αφηγηματικά πρόσωπα,  του πιλότου, ο οποίος ανακτά σταδιακά την παιδικότητα ως συνειδητή πλέον επιλογή, τα ενήλικα πρόσωπα του έργου είναι οι κάτοικοι των έξι πλανη­τών που ο Μικρός Πρίγκιπας επισκέφτηκε πριν από τη γη. Ο βασιλιάς, ο ματαιόδοξος, ο μεθύστακας, ο επιχειρηματίας, ο γεωγράφος ενσαρκώνουν το πάθος για δύναμη, δόξα, χρήμα, εξουσία ή αντίθετα, την παραίτηση από τον αγώνα της ζωής και την αδυναμία προσαρμογής στις εξελίξεις. Με τον παραλογισμό, την αντιφατικότητα, την αφέλεια που εμφανίζουν στο κείμενο, αγγίζουν τη γελοιότητα. Άλλωστε και τα σκίτσα τους θα τα χαρακτηρίζαμε καρικατούρες. Όσο περισσότερο όμως τα πρόσωπα αυτά μας διασκεδάζουν  τόσο εντονότερα υποβάλλονται τα αδιέξοδα, η τραγικότητα, η μοναξιά τους. Το πορτραίτο του Μικρού Πρίγκιπα συνθέτουν αντίθετα η φαντασία, η ευαισθησία, η αισιοδοξία και η διάθεση για απόλαυση. Το πρώτο στοιχείο μεταξύ άλλων διαφαίνεται όταν κατανοεί τις παιδικές ζωγραφιές. Το δεύτερο το διακρίνουμε στις σχέσεις του αφενός με ο Λουλούδι, για το οποίο οδηγείται στην αυτοθυσία, και αφετέρου με τον πιλότο, που νοιάζεται να μην τον πληγώσει ο αποχωρισμό τους. Η αισιοδοξία προκύπτει κυρίως από την πεποίθηση του ότι θα βρουν πηγάδι στην έρημο, τη στιγμή που ο σύντροφος του έχει σχεδόν καταβληθεί από τη δίψα. Τέλος, από την προτίμηση του στα ηλιοβασιλέματα και την άρνησή του ν' αποδεχθεί τον ανούσιο και ανιαρό τρόπο ζωής των κατοίκων των άλλων πλανητών, διαπιστώνουμε τη ικανότητα του ν' απολαμβάνει τις καθημερινές ομορφιές που συνήθως περνούν απαραίτητες. Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά του Μικρού Πρίγκιπα θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα σημεία επαφής του με τα  παιδιά-αναγνώστες. Ωστόσο, το τόσο καταξιωμένο παγκοσμίως έργο του Εξυπερύ με τις αλληγορίες του κατορθώνει εξίσου να φορτίζει συγκινησιακά το ώριμο αναγνωστικά κοινό, να το οδηγεί σε υπαρξιακούς προβληματισμούς και να συμβάλλει στη διαμόρφωση στάσεων ζωής .Επιχειρώντας να προσδιορίσω την ταυτότητα του Μικρού Πρίγκιπα, απεικόνιση της παιδικότητας του πιλότου, ο οποίος εμφανίζεται ως αυτοδιηγητικός αφηγητής στο κείμενο του Γάλλου συγγραφέα Εξυπερύ. Ο πιλότος ανακαλύπτει το Μικρό Πρίγκιπα ή αλλιώς την παιδικότητα του, που δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο απ' τον πραγματικό εαυτό του, όταν αναγκάζεται να παραμείνει μόνος για κάποιο διάστημα στη Σαχάρα, αντιμετωπίζοντας μάλιστα σοβαρό κίνδυνο επιβίωσης. Την πρωταρχική σημασία της παιδικότητας ο Εξυπερύ την εκφράζει και με τη φράση του «Κατάγομαι από την παιδική μου ηλικία». Όσο για τον αναγνώστη, μέσα από τη διαδικασία της ταύτισης με το αφηγηματικό πρόσωπο του πιλότου, βιώνει τη παιδικότητα, ανεξάρτητα από τη φυσική του ηλικία. Με άλλα λόγια, το έργο του Εξυπερύ λειτουργεί για όποιον το διαβάζει όπως η έρημος για τον πιλότο, οδηγεί στην αυτογνωσία.

Οι πανανθρώπινες αξίες της αγάπης και της καλο­σύνης που αναδεικνύονται πάντα στα παραμύθια μέσα από τη συστηματική επιβράβευση των κυρίων ηρώων, είναι οι ίδιες που υποβάλλονται στο έργο του ιταλού παιδαγωγού και συγγραφέα Τζιάννι Ροντάρι,  «Ο πλανήτης των χριστουγεννιάτικων δέντρων», με τη χρή­ση σύγχρονων συμβόλων και αφηγηματικών τρόπων. Ο ρόλος του «μαγικού» παραμένει πρωταρχικός, ωστό­σο αυτό δεν συνδέεται με μεταφυσικές, ανεξέλεγκτες δυνάμεις, αλλά συνιστά αποτέλεσμα της τεχνολογικής εξέλιξης. Η ευτυχία των ηρώων δεν εξαρτάται εδώ από εξωτερικούς παράγοντες παρά μόνο από τις δικές τους ικανότητες, οι οποίες καλλιεργούνται μέσα από εκπαι­δευτικές διαδικασίες. Το αίσιο τέλος του αφηγήματος συνίσταται στην απόφαση του κύριου ήρωα να αγωνι­στεί για την ειρήνη και την ευημερία της ανθρωπότη­τας και στην αισιοδοξία του ότι αυτός ο αγώνας θα εί­ναι αποτελεσματικός.  Ήρωας του βιβλίου είναι ένα παιδί που ζει στη Ρώμη, το οποίο, όταν ανεβαίνει στο ξύλινο άλογο που του χάρισαν για τα γενέθλια του, ταξιδεύει σ' έναν μακρινό πλανήτη, όπου φυτρώνουν χριστουγεννιάτικα δέντρα. Εκεί γνωρίζει έναν τρόπο ζωής εντελώς δια­φορετικό από αυτόν που συνηθίζεται στη Γη. Οι κάτοικοι του πλανήτη των χριστουγεννιάτικων δέντρων κυκλο­φορούν στους δρόμους με πιζάμες και παντούφλες και χρησιμοποιούν κυλιόμενα πεζοδρόμια για να φτάνουν συντομότερα στον προορισμό τους. Όταν είναι εκνευ­ρισμένοι, επισκέπτονται το παζάρι Σπαζόλα και εκτονώνονται καταστρέφοντας τα αντικείμενα που υπάρ­χουν εκεί, χωρίς να έχουν καμία οικονομική επιβάρυν­ση. Τους δίνεται επίσης η δυνατότητα να γράφουν συν­θήματα στους τοίχους, να φτιάχνουν αγάλματα από χιό­νι, για ανθρώπους που θαυμάζουν ή αγαπούν, ή να καταστρέφουν οποιοδήποτε άγαλμα επιθυμούν, πριν αυτό λιώσει. Οι οικιακές δουλειές γίνονται από ανθρωπόμορφα ρομπότ, τα οποία εξυπηρετούν επίσης τους κατοίκους στα εμπορικά καταστήματα και στα εστια­τόρια. Σκουπίδια εκεί δεν υπάρχουν διότι όλα τα υλικά είναι φαγώσιμα. Άλλη συνέπεια της τεχνολογικής εξέλιξης είναι η ταυτόχρονη συνύπαρξη των τεσσάρων εποχών του χρόνου σε αυτόν τον πλανήτη. Εκείνο όμως που προκαλεί περισσότερο απο­ρία, σύγχυση, ακόμη και πανικό στον ήρωα είναι η ιδέα ότι μπορεί να αποκτήσει εκεί καθετί που επιθυμεί, χωρίς να το πληρώσει. Για το λόγο αυτό μάλιστα οι βι­τρίνες των καταστημάτων δεν έχουν τζάμια. Παρόλο όμως που οι συνθήκες είναι τόσο ευνοϊκές για αγορές, οι μόνιμοι κάτοικοι σπάνια επισκέπτονται τα εμπορι­κά και ψωνίζουν ελάχιστα πράγματα.

Τα συναισθήματα του ήρωα -που η παρουσίαση τους καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου-, συμ­μερίζεται προφανέστατα και ο αναγνώστης, καθώς αυτά πηγάζουν από νοοτροπίες που επικρατούν στη γη (υπερκαταναλωτισμός). Η εστίαση της αφήγησης στον εσωτερικό κόσμο του Μάρκο δεν συνιστά τη μο­ναδική αιτία της ταύτισης μας μαζί του. Άλλος αφηγη­ματικός παράγοντας που συντελεί στην ταύτιση είναι η κοινή οπτική του αναγνώστη με αυτή του συγκεκριμέ­νου ήρωα σε όλα τα κρίσιμα σημεία του έργου, όπως για παράδειγμα, όταν ο ήρωας ακολουθεί κρυφά το συνομήλικο του Μάρκους και φτάνει στο κυβερνητικό κτήριο, όπου ανακαλύπτει τα σχέδια των κατοίκων του πλανήτη των χριστουγεννιάτικων δέντρων για τον ίδιο και για τους άλλους γήινους που οδηγήθηκαν εκεί. Όσο για την στάση μας απέναντι στους κατοίκους αυτού του πλανήτη, διαμορφώνεται επίσης θετικά, ως αποτέλεσμα της φιλόξενης διάθεσης τους προς το Μάρ­κο και των προσπαθειών τους να αναπτύξουν φιλικές σχέσεις με τον πληθυσμό του δικού μας πλανήτη, τις οποίες ο ήρωας ανεπιφύλακτα επιβραβεύει.

Εκείνο που εντυπωσιάζει εξαιρετικά τον αναγνώ­στη στο συγκεκριμένο έργο και εξασφαλίζει την εμπλο­κή του στα αφηγηματικά δρώμενα είναι το στοιχείο του απροσδόκητου, της έκπληξης, της ανατροπής. Ενώ, για παράδειγμα, ήρωες και αναγνώστες νιώσαμε περήφανοι για την υπεροχή του πνεύματος των γήινων, όταν οι κάτοικοι του άλλου πλανήτη τίμησαν το Μάρκο για την εφεύρεση του αστροκόκκαλου, προκειμένου να στα­ματήσουν οι επιθέσεις των αστρόσκυλων, αποκαλύφθη­κε ξαφνικά ότι οι επιθέσεις αυτές ήταν σκηνοθετημέ­νες από τους ίδιους. Στόχος τους ήταν να διερευνήσουναν οι κάτοικοι της γης θα πρότειναν να θανατωθούν τα αστρόσκυλα, ή αν θα προτιμούσαν μία αναίμακτη λύση. Στη δεύτερη περίπτωση οι κάτοικοι του πλανήτη των χριστουγεννιάτικων δέντρων θεωρούσαν πως αυξάνουν οι πιθανότητες να απαρνηθούν οι γήινοι τη φιλοπόλε­μη διάθεση που τους χαρακτηρίζει και να συνυπάρξουν ειρηνικά μαζί τους.

Ενώ η αφήγηση πλησιάζει στο τέλος της, σχηματί­ζουμε την εντύπωση ότι όλα όσα περιγράφονται, συνέ­βησαν στο όνειρο που είδε ο Μάρκο τη νύχτα των γε­νεθλίων του. Η εντύπωση μας όμως αυτή κλονίζεται, καθώς παρατίθενται αποδεικτικά στοιχεία της ύπαρ­ξης αυτού του μυστηριώδη πλανήτη. Εκείνο αντίθετα που παραμένει ακλόνητο είναι η πεποίθηση που μοι­ραζόμαστε με τον ήρωα ότι η Γη μπορεί να μετατραπεί σε πλανήτη των χριστουγεννιάτικων δέντρων, πεποί­θηση που απορρέει από την αφηγηματική δεξιοτεχνία του Ροντάρι. Μέσα από τα σύμβολα και τα υπερρεαλι­στικά στοιχεία που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί, κατορ­θώνει πάντα να ερεθίζει τη φαντασία των αναγνωστών του σε ολόκληρο τον κόσμο και να αφυπνίζει συνειδήσεις.

Στην ιστορία της παγκόσμιας παιδικής λογοτεχνίας  ξεχωρίζει το γεγονός της βράβευσης της σουηδής  Σέλμα Λάγκερλεφ με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το έτος 1909, για το έργο της «Το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον». Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του επιτεύγματος της Λάγκερλεφ, φτάνει να σκεφτούμε ότι τόσα χρόνια αργότερα από την πρώτη έκδοση αυτού του έργου δημιουργοί και μελετητές της παιδικής λογοτεχνίας εξακολουθούν να προβλη­ματίζονται γύρω από το αν η παιδαγωγική σκοπιμότητα αποβαίνει εξ' ορισμού σε βάρος της λογοτεχνικής αξίας ενός κειμένου. Θυμίζουμε σχετικά ότι το Α' συνέδριο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου είχε ως θέμα: «Το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο: Έργο τέχνης; Μέσο αγωγής; »  Με το βιβλίο της η συγ­γραφέας πραγματικά απέδειξε πως ο συγκερασμός της λογοτεχνικής ποιότητας με την παιδαγωγική χρησιμό­τητα είναι απόλυτα εφικτός, συμβάλλοντας έτσι στην αναγνώριση και καταξίωση του τόσο κρίσιμου και ευαίσθητου χώρου της παιδικής λογοτεχνίας (Βλ. Αλεξάνδρας Ζερβού, Λογοκρισία και αντιστάσεις στα κείμενα των παιδικών μας χρόνων, εκδ. Οδυσσέας³ 1996, σ..58).

Είναι δεδομένο πως το «θαυμαστό ταξίδι» που αναφέρεται στη γεωγραφία της Σουηδίας συνιστά ένα εξαίρετο μέσο αγωγής για τα παιδιά αυτού του τόπου. Η ίδια η συγγραφέας ομολογεί το 1923 ότι τα « Ταξίδια του Νιλς Χόλγκερσον» είναι κάτι σαν πικρό χαπάκι αλειμμένο με σοκολάτα», εφόσον τα παιδιά μαθαίνουν τη γεωγραφία διασκεδάζοντας (Αλεξάνδρας Ζερβού, ό.π., σ. 59). Αυτό συμβαίνει επειδή το βιβλίο είναι γραμμένο με λογο­τεχνικό τρόπο, με άλλα λόγια η παιδαγωγική του αξία είναι συνέπεια της λογοτεχνικής του ποιότητας. Η αφηγηματική δεξιοτεχνία της Λάγκερλεφ προσδίδει ωστόσο στο κείμενο περαιτέρω διαστάσεις και αποχρώ­σεις που το καθιστούν αντικείμενο έντονης απόλαυσης για αναγνώστες κάθε τόπου, κάθε εποχής και κάθε ηλικίας. Η ίδια η Σέλμα Λάγκερλεφ άλλωστε υποστηρίζει ότι «το παιδικό λογοτέχνημα είναι αληθινό όταν αρέσει τόσο στους μεγάλους όσο και στους μικρούς (Δ. Γιάκου, Ιστορία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας από το Ιθ'αι. έως σήμερα, εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα,^s 1989, σ.9)

Στο έργο συναντιούνται αρμονικά οι αισθήσεις και η νόηση, ο ρεαλισμός και η φαντασία, η σκληρότητα και η τρυφερότητα, η ανθρώπινη κοινωνία και ο φυσικός κόσμος. Η αφήγηση ξεκινά με τη μετα­μόρφωση του κύριου ήρωα, Νιλς Χόλγκερσον. Πρόκει­ται για ένα δεκατετράχρονο αγόρι, σκληρό και φυγό­πονο, που ξαφνικά γίνεται νάνος. Ο Νιλς χάνει μεν τη δύναμη του, την οποία έως τότε χρησιμοποιούσε ενάντια στα ζώα, αποκτά δε την ικανότητα όχι μόνο να καταλαβαίνει όσα εκείνα λένε μεταξύ τους αλλά και να συνομιλεί ο ίδιος μαζί τους. Μια σύμπτωση στέκεται η αιτία να ακολουθήσει ένα σμήνος αποδημητικών

πουλιών που ταξιδεύει στη Λαπωνία, για να περάσει εκεί την Άνοιξη και το Καλοκαίρι.

Ο Νιλς χρησιμοποιεί την εξυπνάδα του και τις ανθρώπινες δεξιότητες του, προκειμένου να ωφελήσει τα διάφορα ζώα, να κερδίσει την εύνοια τους, ώστε να μην τον εγκαταλείψουν αβοήθητο κατά τη διαδρομή. Συγκεκριμένα, πολλές φορές διακινδυνεύει τη ζωή του για να διαφυλάξει τις αγριόχηνες από την αλεπού Σμίρω, που τις καταδιώκει. Κάποτε πάλι μεταφέρει τέσσερα νεογέννητα σκιουράκια στη φυλακισμένη σε ζωολογικό κήπο μητέρα τους για να τα φροντίσει, ενώ μια νύχτα απελευθερώνει τον αετό Γόργο, που βρίσκεται κλεισμένος σε κλουβί στο Σκάνσεν. Επίσης, βοηθά και τη φίλη του Άσα να εντοπίσει τον πατέρα της, που είχε εγκαταλείψει το σπίτι τους.

Ενώ η επιθυμία του Νιλς να τον κρατήσουν κοντά τους οι αγριόχηνες έως το τέλος του μακρινού τους ταξιδιού αυξάνεται διαρκώς, παράλληλα τον κυριεύει συχνά έντονη νοσταλγία για την οικογενειακή θαλπωρή. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, όταν η παγωνιά και η υγρασία καθιστούν το φυσικό τοπίοτρομερά αφιλόξενο. Επίσης όταν στη θέα μιας νεκρής γριού­λας που κανένα από τα παιδιά ή τα εγγόνια της δεν βρέθηκε κοντά της κατά τη στιγμή του θανάτου της, ο ήρωας αισθάνεται τύψεις, επειδή εγκατέλειψε τους γονείς του.

Ως συνέπεια της διαφορετικότητας του, τόσο σε σχέση με τους ανθρώπους όσο και με τα ζώα, ο Νιλς νιώθει μοναξιά και ανασφάλεια σε πλήθος σημείων του κειμένου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά το βασανιστικό του δίλημμα, αν πρέπει να επέμβει για να εμποδίσει τους γονείς του να σφάξουν το χήνο του, τον Άσπρο και τη Χνουδάτη ή αντίθετα να παραμείνει κρυμμένος, για να μην τους στενοχωρήσει για τη νέα του μορφή. Ο τρόμος που προκαλεί στους παλιούς του φίλους Ματ και Άσα, όταν τον αντικρίζουν στο φλεγόμενο σπίτι τους και ασφαλώς αδυνατούν να τον αναγνωρίσουν, αποτελεί μία ακόμη σχετική περίπτωση.

Ωστόσο η αισιοδοξία τελικά επικρατεί, καθώς με τις πράξεις του ο ήρωας κερδίζει την εμπιστοσύνη και τη φιλία ανθρώπων και ζώων, κατανικά το φόβο, την καχυποψία και την προκατάληψη, με τα οποία αρχικά τον αντιμετώπιζαν όλοι. Η αγριόχηνα Άκκα, για παράδειγμα, μεσολαβεί στο νάνο που μεταμόρφωσε το Νιλς, προκειμένου το αγόρι να αποκτήσει και πάλι την κανονική του μορφή. Επίσης, ο Νιλς είναι ο μονα­δικός άνθρωπος που είχε ποτέ το προνόμιο να παρακο­λουθήσει το φαντασμαγορικό χορό των γερανών, που γίνεται κάθε χρόνο στο Κούλαμπεργκ, με τη συμμετοχή όλων των ζώων και των πουλιών. Πρόκειται για προνόμιο που του παραχωρήθηκε ως αναγνώριση από το ζωικό βασίλειο της συμβολής του ήρωα στην υπεράσπιση του τελευταίου οχυρού των μαύρων ποντικών. Τέλος, η κουρούνα με το όνομα Κουτή θυσιάζεται, για να σώσει το Νιλς από τη Σμίρω.

Τα ζώα, όπως η σοφή γριά αγριόχηνα Άκκα, η Κουτή, η ευγενική κουρούνα, ο κύριος Ερμανρίς, ένας γοητευτικός πελαργός κ.λπ., αναδεικνύονται τα σημαντικότερα αφηγηματικά πρόσωπα, καθώς παίζουνπρωταρχικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Νιλς. Ο κόσμος τους, που παρουσιάζει σημαντικές διαφορές αλλά και αρκετές ομοιότητες με τις ανθρώπινες κοινωνίες, φαντάζει εντυπωσιακός μέσα στις σελίδες του βιβλίου. Η αλληλεγγύη χαρακτηρίζει όλους τους κατοίκους του πύργου του Γκλίμινγκ (πελαργούς, κουκουβάγιες, νυχτερίδες κ.λπ.) που συστρατεύονται προκειμένου να βοηθήσουν τους μαύρους ποντικούς, οι οποίοι δέχονται αλλεπάλληλες επιθέσεις από τους γκρίζους. Η δικαιοσύνη θριαμβεύει στο Κούλαμπεργκ, καθώς εκδιώκουν τη Σμίρω που παραβίασε το νόμο για διακοπή των εχθροπραξιών στο χορό των γερανών, επιτιθέμενη στις αγριόχηνες. Το γεγονός αυτό προκαλεί την εκδικητική μανία της Σμίρως, που επιδιώκει να στρέψει το κουνάβι και τη βίδρα ενάντια στις αγριόχηνες και εξοντώνει την Κουτή, επειδή βοήθησε το Νιλς. Στη δε κοινότητα των κουρούνων του Σμέλαντ κυριαρχεί η υποκρισία. Οι τωρινές αρχηγοί με τα ονόματα Καταιγίδα και Θύελλα, εμφανίζονταιφιλικές απέναντι στην προκάτοχο τους την Κουτή, όταν είναι παρούσες οι υπόλοιπες κουρούνες, ενώ μυστικά προσπαθούν να τη θανατώσουν. Επιπλέον, συναντάμε φαινόμενα ρατσιστικής βίας, όπως στην περίπτωση που ο Χήνος του Νιλς Άσπρος δέχεται επίθεση από κύκνους, με αφορμή το χρώμα του.

Εκείνο από τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά του κειμένου που αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα είναι ηεικονοπλαστική του δύναμη. Το παρακάτω απόσπασμα είναι ενδεικτικό: «Πραγματικά έρχονταν οι γερανοί: κάτι γκρίζα πουλιά, με τις φτερούγες στολισμένες με μεγάλα φτερά, και μ' ένα λοφίο στο κεφάλι. Τα πόδια τους ήταν μεγάλα, οι λαιμοί τους λεπτοί και τα κεφάλια τους μικρά. Κατέβηκαν την πλαγιά του βουνού μ' ένα βήμα χορευτικό -σχεδόν πετούσαν - γύριζαν μικρές βόλτες, ύψωναν τις φτερούγες και το μάτι δε μπορούσε να δει αυτό το ασύλληπτο κι ανάερο βάδισμα. Όσοι είχαν έρθει για πρώτη φορά στο Κούλαμπεργκ, καταλάβαιναν τώρα γιατί αυτός ο χορός, αυτή η γιορτή, είχε πάρει το όνομα των γερανών. Και βλέποντας αυτές τις θαυμάσιες χορευτικές φιγούρες, όλοι ήθελαν να σηκωθούν ψηλά, ψηλά, πάνω απ' τα σύννεφα, ν' απαρνηθούν το ίδιο τους το κορμί που τους έδενε με το χώμα, να πετάξουν ίσια προς τον ήλιο. Αυτή τη νοσταλγία για κάτι άπιαστο κι ασύλληπτο, για κάτι που βρίσκεται πέρα απ' τη ζωή, συμβαίνει να τη νιώσουν τα ζώα μονάχα μια φορά το χρόνο, βλέποντας το θαυμάσιο χορό των γερανών."

Οι περιγραφές των διαφορετικών τοπίων, με έμφαση στη χλωρίδα και την πανίδα, εμπλουτίζονταιμε τη διήγηση λαϊκών μύθων που αποδίδουν την ιστορία της Σουηδίας και με αναφορές στον καθημερινό τρόπο ζωής και στις παραδοσιακές τελετές των ανθρώπων κάθε περιοχής. Η έντονη κινητικότητα της αφήγησης και οι αναφορές στο σύνολο των αισθήσεων σχημα­τίζουν στον αναγνώστη την εντύπωση ότι περιηγείται ολόκληρη τη Σουηδία: την Καρλσκρόνα με τα ναυπη­γεία της, τα νησιά Όελαντ, Κούλαμπεργκ και Γκότλαντ, το Σμέλαντ, τις λίμνες Βέτερν, Τάκερν και Έλμαρ, τη χώρα των Γότθων, την επαρχία της Ούπλαντ και την πρωτεύουσα Στοκχόλμη με το Σκάνσεν και τέλος τη Λαπωνία. Τα αφηγηματικά σημεία όπου παρουσιάζονται οι κλιματολογικές συνθήκες και τα φυσικά φαινόμενα, όπως τα βιώνουν ο Νιλς και οι αγριόχηνες στο πέρασμα τους, ενισχύουν ακόμη περισσότερο την εντύπωση της άμεσης ταξιδιωτικής εμπειρίας, την οποία αποκομίζουμε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.

Η ζωντάνια του κειμένου οφείλεται επίσης στο πλήθος των σύντομων διαλόγων, στους οποίους διάφορες ομάδες ζώων προσκαλούν ζώα και ανθρώπους να μοιραστούν το δικό τους τρόπο ζωής, χρησιμοποιώντας πανομοιότυπες εκφράσεις, όπου κάποτε είναι έκδηλος ο ειρωνικός τόνος. Η υποδηλωτική φύση της ειρωνείας κατορθώνει πολύ συχνά να προκαλέσει τα αφηγηματικά πρόσωπα να υπερβούν τα όρια τους και να απολαύσουν τη γοητεία της ελευθερίας. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις του ήμερου χήνου Άσπρου, που αφήνει το αγρόκτημα και ακολου­θεί με επιτυχία τις αγριόχηνες στο ταξίδι τους, καθώς και του Γκρίζου, μιας αρσενικής άλκης, που χάρη ο' έναν ευφυή σκύλο, τον Καρ, επιλέγει τη ζωή στο δάσος αντί αυτής στο ζωολογικό κήπο.

Η οπτική μας κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης εναλλάσσεται συχνά. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αφήγηση εστιάζεται στον εσωτερικό κόσμο του Νιλς, οπότε, παρακολουθώντας τα όνειρα του, τις μύχιες σκέψεις και την ψυχολογία του, ταυτιζόμαστε μαζί του, μοιραζόμαστε την ένταση των περιστατικών που εκείνος βιώνει. Σε ορισμένα σημεία του κειμένου η αναγνωστική οπτική εμφανίζεται κοινή με αυτή διαφόρων άλλων αφηγη­ματικών προσώπων ή με αυτήν του ίδιου του τριτοπρόσωπου αφηγητή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αφενός να σχηματίζουμε σφαιρικότερη θεώρηση για τα συμβαίνοντα από ότι ο κύριος ήρωας και αφετέρου να δραστηριοποιούμαστε εντονότερα μέσα από την τεχνική της αοριστίας, όπως όταν ο Νιλς αποκαλείται «ταξιδιώτης», «τοσοδούλης», κ.λπ., χωρίς να αποκαλύπτεται ευθέως η ταυτότητα του. Άλλες τεχνικές που εμφανίζονται συχνά στο έργο, διανθίζοντας την περιγραφή, είναι η αναδρομή και η προαγγελία, όπως στην παρουσία του Σμέλαντ και της χώρας των Γότθων, αντίστοιχα.

Ανακεφαλαιώνοντας θα τονίζαμε ότι το πλήθος των αφηγηματικών αρετών που συναντάμε στο έργο της Σέλμα Λάγκερλεφ, εξασφαλίζει την παιδαγωγική του δύναμη, την αποτελεσματικότητα του ως μέσου διδασκαλίας της γεωγραφίας. Αλλά όπως συμβαίνει πάντα με τα αξιόλογα λογοτεχνήματα, η διαχρονική πορεία του βιβλίου παγκοσμίως φανερώνει ότι το αποτέλεσμα ξεπερνά κατά πολύ τις προθέσεις και τους περιορισμένους στόχους που είχε η ίδια η συγγραφέας του θέσει.

JORGE LUIS BORGES (Argentina, 1899-1986)

ΙΣΛΑΝΔΙΑ

Τι ευτυχία για τους ανθρώπους όλους,
Ισλανδία των θαλασσών, που υπάρχεις.
Ισλανδία του σιωπηλού χιονιού και του κοχλάζοντος ύδατος.
Ισλανδία της νύχτας που γέρνει
πάνω στην αγρύπνια και στο όνειρο.
Νησί της λευκής ημέρας που επιστρέφει,
νέα και θνητή όπως ο Baldr.
Κρύο ρόδο, νήσος μυστική,
που υπήρξες της Γερμανίας η μνήμη

και έσωσες για χάρη μας,
τη σβησμένη, θαμμένη μυθολογία της,
το δαχτυλίδι που γεννά εννιά δαχτυλίδια,
τους πανύψηλους λύκους της χαλύβδινης ζούγκλας
που θα καταβροχθίσουν τη σελήνη και τον ήλιο,
το σκάφος που Κάποιος ή Κάτι ναυπηγεί
με των νεκρών τα νύχια.
Ισλανδία των κρατήρων που προσμένουν
και των ήσυχων ποιμνιοστασίων.
Ισλανδία των ακίνητων απογευμάτων
και των ρωμαλέων ανδρών 
που τώρα είναι ναύτες, βαρκάρηδες και ιερείς
και που χθες ανακαλύψανε μια ήπειρο.
Νησί των αλόγων με τις μακριές χαίτες 
που γεννούν πάνω στο χόρτο και τη λάβα,
νησί του γεμάτου νομίσματα νερού
και της ακόρεστης ελπίδας.
Ισλανδία των σπαθιών και της παλιάς σκανδιναβικής γραφής,
Ισλανδία της μεγάλης κοίλης μνήμης
που δεν είναι μια νοσταλγία

ΕΠΤΑ ΜΕΡΕΣ
(SEVEN DAYS)

ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ

Κάθισα σ’ ένα δωμάτιο που ήταν σχεδόν σκοτεινό,
Κοιτάζοντας έξω τη θάλασσα. Υπήρχε ένα φως πάνω στο νερό
Που απελευθέρωνε ένα ουράνιο τόξο
Το οποίο προσγειωνόταν κοντά στα σκαλιά.
Ήμουν έκπληκτος που ανακάλυπτα εσένα στο τελείωμά του.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ

Κάθισα σε μια ξαπλώστρα στην ακρογιαλιά
Περικυκλωμένος από ψηλά χόρτα
Έτσι που μόνο η κορυφή του καπέλου μου φαινόταν.
Ο ουρανός συνέχιζε να μετατοπίζεται αλλά η λιακάδα παρέμενε.
Υπήρχε μια γυάλινη κολώνα γεμάτη με λαμπρή σκόνη,
Και μέσα ήσουν εσύ.

ΤΡΙΤΗ ΜΕΡΑ

Ένας κομήτης με δύο ουρές εμφανίστηκε. Ήσουν ανάμεσά τους
Με τα χέρια σου απλωμένα ωσάν να κρατούσες τις ουρές χώρια.
Ευχόμουν πως θα μιλούσες αλλά δεν το έκανες. Ήξερα τότε
Ότι μπορεί να παρέμενες σιωπηλή για πάντα.

ΤΕΤΑΡΤΗ ΜΕΡΑ

Αυτό το απόγευμα στο δωμάτιό μου
Υπήρχε μια λιμνούλα από ρόδινο φως
Που έπλεε στο ξύλινο πάτωμα και σκέφτηκα τη νύχτα
Που ταξίδεψες μακριά. Έκλεισα τα μάτια μου και πάσχισα
Να σκεφτώ τρόπους που θα μπορούσαμε να συμφιλιωθούμε∙
Δεν μπορούσα να σκεφτώ ούτε έναν.

ΠΕΜΠΤΗ ΜΕΡΑ

Ένα φως εμφανίστηκε και σκέφτηκα πως η αυγή είχε έλθει.
Αλλά το φως ήταν στον καθρέφτη κι γινόταν λαμπρότερο
Όσο πιο κοντά πήγαινα. Με κοίταζες επίμονα.
Σε παρατηρούσα μέχρι το πρωί μα ποτέ δεν μίλησες.

ΕΚΤΗ ΜΕΡΑ

Ήταν απόγευμα αλλά ήμουν σίγουρος
Ότι υπήρχε φεγγαρόφωτο παγιδευμένο κάτω απ’ τα πιάτα.
Εσύ στεκόσουν έξω απ’ το παράθυρο, λέγοντας, ″Σήκωσέ τα″.
Όταν τα σήκωσα η θάλασσα ήταν σκοτεινή,
Ο άνεμος ήταν δυτικός, κι εσύ είχες φύγει.

ΕΒΔΟΜΗ ΜΕΡΑ

Βγήκα για ένα περίπατο αργά τη νύχτα απορώντας
Εάν θα επέστρεφες. Ο αέρας ήταν ζεστός κι η ευωδιά των ρόδων
Μ’ έκανε να σκεφτώ τη μέρα που εμφανίστηκες στο δωμάτιό μου,
Σε μια λιμνούλα από φως. Σύντομα το φεγγάρι θα ανέτελλε
Και έλπιζα πως θα έρθεις. Εν τω μεταξύ συλλογιζόμουν
Τα αρχαία άστρα που πέφτουν και τις στάχτες
Του ενός πράγματος και του άλλου.
Ήξερα πως θα διασκορπιζόμουν ανάμεσά τους,
Ότι το όνειρο του φωτός θα συνέχιζε χωρίς εμένα,
Γιατί δεν ήταν ποτέ όνειρό μου, ήταν δικό σου. Κι ήταν ξεκάθαρο
Στο σκοτάδι της έβδομης νύχτας πως η ώρα μου θα έφτανε σύντομα.
Κοίταξα προς το λόφο, κοίταξα πέρα το γαλήνιο νερό.
Το φεγγάρι κιόλας ανέτελλε κι εσύ ήσουν εδώ.

DIE FOR FREEDOM

​In Greece many people have died in past for freedom.

Why we should die for freedom? There is nothing left?

Why so young people have to sacrifise themselves?

Why we don't discuss each other?

Why don't we find a right solution?

So is there an answer?

We should see ourselves.

We should think the other beside us.

VIKI DOGANI

Καλοκαιρινό
δροσερό αεράκι
σ'έλουσε φως.

Το ολόφωτο
ασημένιο φεγγάρι
κοιτά εσένα.

Την πανσέλινο
κρυστάλλινα νερά
αντιφεγγίζουν.

Φαίνονται μακριά
κορυφές βουνών, πλαγιές
νοερά, αχνά.

Ολόφωτο καλοκαιρινό φεγγάρι σ' έλουσε
μ΄ένα ασημένιο άπλετο φως πάνω απ΄το ποτάμι
με τα καθαρά κρυστάλλινα νερά την πανσέλινο.

Viki Dogani

http://www.mymodernmet.com/profiles/blogs/jean-marc-cote-france-in-the-year-2000
How thw world will be in 2000 from the previous postcards

While the illustrations were far fetched at the time, the concepts aren't that far off from today's reality. Some scenes include advanced technological tools, like when manufacturing clothes, sweeping the floor, and harvesting a farm. Delivering mail and putting out fires was predicted to be done in mid-air. They even have electric roller skates and rolling houses.

The series includes at least 87 cards, which were first produced for the 1900 World Exhibition in Paris. They lacked widespread distribution due to financial constraints, but after many decades came to light again. Science-fiction author Isaac Asimov rediscovered them and published them as a book titled Futuredays: A Nineteenth Century Vision of the Year 2000.

Ομίχλη σκέπαζε τον ουρανό, τις λεύκες, τ'αγροκτήματα,
σ΄έναν παραμυθένιο τόπο που μήτε στάλα
ο ουρανός δεν έδινε.Τη δύση ένας μεγαλοπρεπής δίσκος
κόκκινος βυθιζόταν στη θάλασσα, έβαφε αποχρώσεις
μωβ, κόκκινου, πορτοκαλί αλλάζοντας την όψη του.
 Β.Δογάνη

Αν κρατούσαμε αιώνια

Αν κρατούσαμε αιώνια
θ'άλλαζαν τα πάντα.
Μια κι είμαστε όμως θνητοί
πολλά παραμένουν στην παλιά τους μορφή.


Όλα αλλάζουν

Όλα αλλάζουν
Να αρχίσεις
Μπορείς και με την τελευταία σου πνοή.
Μα ό,τι έγινε έγινε.
Και το νερό που έριξες στο κρασί σου.
Δεν μπορείς να το ξαναβγάλεις.
Ό,τι έγινε έγινε
όλα όμως αλλάζουν.
Να ξαναρχίσεις
μπορεί και με την τελευταία σου πνοή.

  Μπέρλολτ Μπρέχτ

Περίπατος
Περπατάμε πλάι στην πυκνή δενδροστοιχία
κρατάς ανθοδέσμη με γιασεμιά που σου χάρισα.
Ψηλά δέντρα με κατακόκκινα λουλούδια,
ιτιές κρεμασμένες στις όχθες του ποταμού.

Τα παιδιά στηλώνουν το βλέμμα στα βράχια,
 όλοι σβήνουν, το πλοίο χάνεται στο άπειρο,
το τραγούδι σειρήνας ακούγεται το φεγγαρόφωτο.
Μολυβένιο βουνό στη βαθυκύανη απεραντοσύνη.

Το παλιό μου σπίτι
Θυμάρια, φασκομηλιές ζεσταμένα απ' τον ήλιο,
ανθισμένες τριανταφυλλιές στέκονται,
αρωματίζουν τον αέρα, τους ταξιδιώτες.
Επιτραπέζια λάμπα φωτίζει το δωμάτιο.

Πιάτα πορσελάνινα, λευκά κεντήματα,
λάμπες ζωγραφισμένες, το παλιό μου σπίτι.
Το καντήλι στην άκρη φωτίζει αμυδρά.

 Βρεγμένες στέγες
σωροί πεσμένων φύλλων
το φθινόπωρο

Βρεγμένες στέγες
αραιό κελάδημα
σωροί φύλλων

φασκομηλιές,
αγριοτριανταφυλλιές
αρωματίζουν

Αγέρι σπρώχνει
φύλλα δίχως τον κορμό
γυμνά, μόνα τους

Β.Δογάνη

Περίπατος
Περπατάμε πλάι στην πυκνή δενδροστοιχία
κρατάς ανθοδέσμη με γιασεμιά που σου χάρισα.
Ψηλά δέντρα με κατακόκκινα λουλούδια,
ιτιές κρεμασμένες στις όχθες του ποταμού.

Τα παιδιά στηλώνουν το βλέμμα στα βράχια,
 όλοι σβήνουν, το πλοίο χάνεται στο άπειρο,
το τραγούδι σειρήνας ακούγεται το φεγγαρόφωτο.
Μολυβένιο βουνό στη βαθυκύανη απεραντοσύνη.

Το παλιό μου σπίτι
Θυμάρια, φασκομηλιές ζεσταμένα απ' τον ήλιο,
ανθισμένες τριανταφυλλιές στέκονται,
αρωματίζουν τον αέρα, τους ταξιδιώτες.
Επιτραπέζια λάμπα φωτίζει το δωμάτιο.

Πιάτα πορσελάνινα, λευκά κεντήματα,
λάμπες ζωγραφισμένες, το παλιό μου σπίτι.
Το καντήλι στην άκρη φωτίζει αμυδρά.

 Βρεγμένες στέγες
σωροί πεσμένων φύλλων
το φθινόπωρο

Βρεγμένες στέγες
αραιό κελάδημα
σωροί φύλλων

φασκομηλιές,
αγριοτριανταφυλλιές
αρωματίζουν

Αγέρι σπρώχνει
φύλλα δίχως τον κορμό
γυμνά, μόνα τους

Poem of Wonder at The Resurrection of The Wheat

"That the fruits of the apple-orchard, and of the

orange-orchard—that melons, grapes, peaches, 
plums, will none of them poison me!That when I recline on the grass I do not catch 
any disease!Though probably every spear of grass rises out 
of what was once a catching disease.
Now I am terrified at the earth! it is that calm 
and patient"

In that poem there full of life fruits of the apple-orchard, and of the

orange-orchard—that melons, grapes, peaches. That is not poison him. He feels awake and not ill. He see grass that rises and someone mabe ill from war and dead poeple. Now his emotion change feels terrified, but then what is going to happen it happens.

 Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣ 

§  Γιατί πρέπει ο Οδυσσέας να φύγει από την Ωγυγία, το νησί της Καλυψούς, με μια ΣΧΕΔΙΑ, δηλαδή με ένα μέσο τόσο επισφαλές; Γιατί πρέπει να ταλαιπωρηθεί παραδαρμένος στα κύματα για 25 μέρες, ενώ από τη Σχερία, το νησί των Φαιάκων, οδηγήθηκε στην Ιθάκη με πλοίο και μάλιστα μαγικό και χωρίς να νιώσει τίποτα, αφού καθοδόν οι θεοί επιχεύουν πάνω του λυτρωτικό μαγικό λήθαργο;

§  Μπροστά στη σταθερή απόφαση του Οδυσσέα να γυρίσει στην πατρίδα του, η Καλυψώ τον βοηθά να κατασκευάσει τη σχεδία και του δίνει τα απολύτως απαραίτητα εφόδια για το ταξίδι (σε αντίθεση με την Κίρκη που, παρά την αρχική της σκληρότητα, στάθηκε ιδιαίτερα βοηθητική στο θέμα του ταξιδιού). Ωστόσο, τόσο η σχεδία όσο και τα εφόδια εξαφανίζονται και καταστρέφονται με μιας. Ο Οδυσσέας, χτυπημένος από την οργή του Ποσειδώνα θα κάνει μεγάλο αγώνα για να επιβιώσει. Είναι προφανές ότι το ναυάγιο είναι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία και όχι το ταξίδι καθαυτό. 

§  Ενώ δηλώνεται η πρόθεση για την κατασκευή σχεδίας, αυτό που τελικά περιγράφεται είναι κατασκευή λέμβου (S. West, A. Heubeck & J.B. Hainsworth 2009, ad 487-8). Για τη σχεδία τα ξύλα απλά δένονται μεταξύ τους (δεν παίρνουν σχήμα, δεν καρφώνονται, δεν τρυπιούνται). Φαίνεται ότι ο Όμηρος, «λόγω έλλειψης παραδοσιακών λογοτύπων για την κατασκευή σχεδίας, δανείζεται από μια περιγραφή ναυπήγησης, όπως αυτή που θα απαιτούνταν για την κατασκευή της Αργώς». 

Artists that paint kids, refuges, Brexit, animals. The first are from Seth and the last from Belgian artist Dzia who became quite famous for his unique depictions of animals. His work features images of outstandingly detailed foxes, cats, insects, deers, squirrels, eagles, rhinos, horses and octopi with his signature style defined by his use of bold abstract and geometric lines.

O ωκεανός κι ο ουρανός ανακατώθηκαν, έφευγαν
ποτάμια μαύρα καπνού, σκοτάδι, θύελλα κεραυνών,
αστραπές λάμπουν στο σκοτάδι, λευκή διαδρομή
λευκές νύχτες άχρωμης λάμψης, διαδρομή στο ημίφως.

Μαγικό τοπίο οι αντικρυστές εικόνες, αγάπη
αλησμόνητη, ακίνητη, αστέρια φέγγουν, σβήνουν
σαν ιχνογρφίες, φύλλα ξερά, χρυσαφένια
βαθυκόκκινα, κυανά, μαύρα, γκρίζα θροϊζουν.
Β.Δογάνη